Το παιχνίδι στη Γενεύη
New Leader, 18 Οκτωβρίου 1935
Ο Eden και ο Laval, στη σκηνή της Γενεύης. Στην πατρίδα μας, οι υπουργοί, ο καπιταλιστικός Τύπος, οι ηγέτες των Εργατικών, οι επίσκοποι, και όλοι οι σταθεροί υποστηρικτές του ιμπεριαλισμού, κάνουν εκκωφαντικό θόρυβο όσον αφορά τη συλλογική ασφάλεια. Aν και οι ιμπεριαλιστικές κυβερνήσεις και οι υποστηρικτές τους είναι όλοι ενωμένοι στην εξαπάτηση των μαζών, δεν μπορούν να εξαπατήσουν ο ένας τον άλλον. Tις τελευταίες εβδομάδες έχουν γίνει μεταξύ της Βρετανίας και της Γαλλίας χοντροκομμένα παζάρια. Έπαθλο η ιμπεριαλιστική λεία, τα πιόνια, τα εκατομμύρια των ανυποψίαστων εργατών. Κάθε ιμπεριαλιστική κυβέρνηση θέλει να χρησιμοποιήσει την Κοινωνία των Εθνών ως συλλογική ασφάλεια – αλλά μόνο για τη δική της ιμπεριαλιστική ιδιοκτησία!
Το παζάρι
Έτσι, μέχρι τις 11 Ιουλίου, ο βρετανικός και ο γαλλικός ιμπεριαλισμός δεν ήταν διατεθειμένοι να ταλαιπωρηθούν για τη συλλογική ασφάλεια της Αβησσυνίας. Ο Sir Samuel Hoare, στη Βουλή των Κοινοτήτων, είπε στον Mussolini τέσσερις φορές κατά τη διάρκεια μιας ωριαίας ομιλίας ότι κατανοούσε την ανάγκη της ιταλικής επέκτασης. Στάθηκε επίσης στο πλευρό της Κοινωνίας των Εθνών, αλλά υποστήριξε ότι αν δεν εμπλέκονταν κανείς ούτε η Βρετανία επρόκειτο να εμπλακεί. Και όλοι γνώριζαν ότι ο γαλλικός ιμπεριαλισμός δεν ήθελε να κάνει τίποτα έχοντας δώσει στον ιταλικό ιμπεριαλισμό το ελεύθερο στην Αιθιοπία με αντάλλαγμα τη βοήθεια των Ιταλών κατά της γερμανικής απειλής στην Αυστρία. Μετά από πολλά παζάρια, οι τρεις τους συμφώνησαν να μοιράσουν την Αβησσυνία με βάση τη συνθήκη του 1906. Αυτός ο παλιομοδίτικος ιμπεριαλισμός ευλογήθηκε πανηγυρικά και αγιάστηκε αγιασμό στο βωμό της Γενεύης όπου έγιναν οι συνομιλίες. Στον Mussolini προσφέρθηκαν τα πάντα εκτός από τη στρατιωτική κυριαρχία αυτό που επιδίωκε πάνω απ’ όλα. Ωστόσο, ο βρετανικός ιμπεριαλισμός δεν επρόκειτο να του επιτρέψει να την αποκτήσει, ακόμη και αν αυτό σήμαινε πόλεμο.
Η Χρησιμότητα του Συμφώνου
Στη συνεχεία, η βρετανική κυβέρνηση άρχισε να μιλάει για το Σύμφωνο, για ολόκληρο το Σύμφωνο και μόνο για το Σύμφωνο, σέρνοντας τον απρόθυμο Laval πίσω από αυτό. Ο Laval, υποστηρίζει ολόκληρο το Σύμφωνο, αλλά όχι τα βρετανικά συμφέροντα στην Ανατολική Αφρική. Οι διαβεβαιώσεις του Eden χρειάζονταν ενίσχυση, γι’ αυτό και ο ίδιος ο Hoare ανακοίνωσε ότι θα πήγαινε στη Γενεύη στις 11 Σεπτεμβρίου. Την προηγούμενη ημέρα, ο Laval έστειλε να ρωτήσουν τον Hoare τι θα έκανε η Βρετανία αν μια χώρα εκτός της Κοινωνίας των Εθνών ήταν ένοχη επιθετικότητας – εννοώντας τη Γερμανία. Στη Γενεύη, ο Hoare είπε στον Laval ότι η χώρα αυτή υποστήριζε «τη συλλογική διατήρηση του Συμφώνου στο σύνολό του και ιδιαίτερα τη σταθερή και συλλογική αντίσταση σε όλες τις πράξεις απρόκλητης επιθετικότητας».
Ζήτημα ευελιξίας
Ο Laval δεν εντυπωσιάστηκε. (Είναι κρίμα που οι μεγάλες μάζες των εργατών δεν βλέπουν τις διακηρύξεις των ιμπεριαλιστών με τόση κατανόηση όσο οι άλλοι ιμπεριαλιστές!) Ζήτησε ευθέως από το βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών να του πει αν είχε σκοπό να τηρήσει το Σύμφωνο όσον αφορά την Αυστρία. Ο Hoare απάντησε με ένα σημείωμα γεμάτο φιλοδοξίες «για την εγκαθίδρυση του κράτους δικαίου στις διεθνείς υποθέσεις», «για το ρεύμα ιδεαλισμού στον βρετανικό εθνικό χαρακτήρα», κτλ. Έγραψε επίσης: «είναι σαφές ότι μπορεί να υπάρχουν βαθμοί υπαιτιότητας και βαθμοί επιθετικότητας… κατά συνέπεια η φύση της κατάλληλης δράσης που πρέπει να αναληφθεί… μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τις περιστάσεις κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης…» και ότι «… η ευελιξία είναι μέρος της ασφάλειας και κάθε μέλος της Κοινωνίας των Εθνών πρέπει να αναγνωρίσει, όπως το αναγνωρίζει και το ίδιο το Σύμφωνο, ότι ο κόσμος δεν είναι στατικός».
Ο Laval και ο γαλλικός ιμπεριαλισμός γνωρίζουν πολύ καλά τι σημαίνει αυτού του είδους η υπόσχεση: Θυμούνται πώς η Εθνική Κυβέρνηση δεν υποχωρούσε ούτε εκατοστό ώστε να εμποδίσει την Ιαπωνία να κλέψει ένα μεγάλο μέρος της Κίνας. Ο Laval συνέχισε να υποστηρίζει στα λόγια τη συλλογική ασφάλεια στη Γενεύη, ενώ η βρετανική κυβέρνηση επέβαλε το ρυθμό. Η ευκαιρία του Laval ήρθε σύντομα.
Ανάγκη για διασφάλιση
Η βρετανική κυβέρνηση είχε έτοιμο τον στόλο της στη Μεσόγειο. Τίποτα στο Σύμφωνο δεν καθιστούσε δεσμευτικό για ένα κράτος να παράσχει βοήθεια σε ένα άλλο πριν η Κοινωνία των Εθνών αποφασίσει για τις κυρώσεις. Έτσι, στις 24 Σεπτεμβρίου, ο βρετανικός ιμπεριαλισμός ρώτησε τον γαλλικό ιμπεριαλισμό αν μπορούσε να υπολογίζει στην υποστήριξη του γαλλικού στόλου σε περίπτωση ιταλικής επίθεσης. Εδώ και χρόνια ο γαλλικός ιμπεριαλισμός προσπαθούσε να διευθετήσει αυτό ακριβώς το θέμα. Μόλις ο γερμανικός ιμπεριαλισμός κινηθεί εναντίον της Αυστρίας, οι Γάλλοι θα κινηθούν εναντίον του, με ή χωρίς την βοήθεια της Κοινωνίας των Εθνών. Οι Γάλλοι ζητούσαν διασφάλιση υποστήριξης πριν συνεδριάσει η Κοινωνία των Εθνών που θα καθόριζε ποιος ήταν ο επιτιθέμενος, ποια η έκταση της επιθετικότητάς του και τα διάφορα παραθυράκια που χρησιμοποιούν οι πολιτικοί του ιμπεριαλισμού για να αποφεύγουν τις ευθύνες τους.
Η γαλλική απάντηση, που δημοσιεύτηκε στον Τύπο στις 8 Οκτωβρίου, δείχνει ακριβώς πόσο πιστεύουν αυτοί οι κύριοι στη συλλογική ασφάλεια. Η ανακοίνωση αναφέρει: «Η υποχρέωση συνδρομής που εξετάζεται, η οποία δεσμεύει τις δύο κυβερνήσεις, πρέπει να είναι αμοιβαία» – και σαν να μην έφτανε αυτό, η ανακοίνωση προσθέτει: «δηλαδή, πρέπει να δεσμεύει τη Μεγάλη Βρετανία έναντι της Γαλλίας όσο και τη Γαλλία έναντι της Μεγάλης Βρετανίας».
